Dyrektywa RODO obowiązuje w Polsce od 25 maja 2018 r. Minęły dwa lata, a dyrektorzy i nauczyciele placówek oświatowych nadal mają wątpliwości związane z ochroną danych w szkole oraz sposobem ich przetwarzania. Wiele wątpliwości budzi także monitoring w szkole, którego celem jest ochrona uczniów i pracowników szkoły. Co mówią przepisy oraz czy monitoring w szkole jest zgodny z RODO?
Co mówią przepisy na temat monitoringu w szkole?
Ustawa o ochronie danych osobowych, która została w Polsce dopasowana do wymagań rozporządzenia Parlamentu Europejskiego (RODO), zmieniła prawo oświatowe. Do tej pory wiele osób zastanawia się czy w szkole mogą być kamery rejestrujące, a w szczególności monitoring wizyjny CCTV. Według art. 108a ustawy prawo oświatowe (Dz.U. z 2018 r. poz. 1000) kamery w szkole są dozwolone w przypadku rejestracji obrazu. Ustawa wyraźnie wskazuje jednak, że rejestracja dźwięku jest zabroniona. Ponadto nowe warunki monitoringu w szkołach określają między innymi, że uczniowie i pracownicy muszą być powiadomieni o monitoringu, a zasady przechowywania nagrań skonsultowane z organem prowadzącym. Co więcej pomieszczenia, w których są kamery, powinny być odpowiednio oznaczone.
Wybrane przepisy art. 108a [Monitoring placówek oświatowych] – Prawo oświatowe:
- „Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia dyrektor szkoły lub placówki, w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę lub placówkę oraz po przeprowadzeniu konsultacji z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim, może wprowadzić szczególny nadzór nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).
- Monitoring nie powinien stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników szkoły lub placówki.
- Monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, pomieszczeń, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna, pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetu profilaktyki zdrowotnej, szatni i przebieralni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji celu określonego w ust. 1 i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób, w szczególności zostaną zastosowane techniki uniemożliwiające rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób.”[1]
Oznakowanie kamer w szkole
Zainstalowanie kamer rejestrujących obraz ma służyć zapewnieniu bezpieczeństwa uczniów i pracowników placówki edukacyjnej, ale na kamery w szkole musi wyrazić zgodę organ prowadzący szkołę. Warto skonsultować taką decyzję także z radą pedagogiczną i radą rodziców. Po podjęciu decyzji dyrektor ma obowiązek poinformować o monitoringu w szkole nie później niż 14 dni przed uruchomieniem monitoringu. Co więcej, pomieszczenia oraz teren zewnętrzny, muszą zostać odpowiednio oznakowane. Ustawa przewiduje, że monitoring powinien zostać oznaczony “w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych”.
Przechowywanie nagrań a RODO
Monitoring w szkole może być wykorzystywany wyłącznie do zapewnienia bezpieczeństwa, dlatego zarejestrowane obrazy mogą służyć wyłącznie do tego celu. Nie wolno ich nigdzie publikować ani stosować do kontroli pracy pracowników. Co więcej, zgodnie z ustawą 4. “Nagrania obrazu zawierające dane osobowe uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, szkoła lub placówka przetwarza wyłącznie do celów, dla których zostały zebrane, i przechowuje przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia nagrania.” Od tego czasu dane z monitoringu muszą być zabezpieczone i przechowywane w bezpieczny sposób, a monitoring zawierający nagrania obrazu pozwalające na identyfikację danych osobowych uczniów, pracowników i innych osób podlegają zniszczeniu. Wyjątkiem są sytuacje, w których przepisy odrębne nie stanowią inaczej.
Inspektor ochrony danych w szkole
Od wejścia w życia przepisów RODO wszystkie szkoły i placówki oświatowe mają obowiązek powołać swojego inspektora ochrony danych. Jego zadaniem jest pomoc w przetwarzaniu danych osobowych oraz stanie na straży systemu ochrony danych.
Inspektor ochrony danych w szkole ma obowiązek sprawdzać działania administracyjne placówki oraz współpracować z Urzędem Ochrony Danych Osobowych. W zakresie działań leży także pomoc i wsparcie dyrekcji i innych pracowników szkoły w zakresie monitorowania i przetwarzania danych. Każda placówka ma obowiązek upublicznić dane swojego inspektora oraz poinformować Prezesa UODO o jego powołaniu.
Warto wiedzieć: Poradnik RODO
Troska o bezpieczeństwo uczniów i pracowników szkoły, a w tym także ochrona danych osobowych to jedno z ważnych zadań stawianych placówkom oświatowym. Aby zapewnić sprawne i łatwe wdrożenie nowych przepisów oraz pomóc dyrektorom szkół w przestrzeganiu zapisów RODO, Urząd Ochrony Danych Osobowych i Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotował Poradnik RODO: Ochrona danych osobowych w szkole. Można w nim znaleźć wskazówki, które dotyczą przetwarzania danych osobowych dzieci, rodziców lub opiekunów prawnych, nauczycieli, a także innych pracowników szkół i placówek oświatowych.
[1] http://isap.sejm.gov.pl/
